Naast gemeentebrede acties, bijvoorbeeld voor bewustwording over de noodzaak van energie besparen, isoleren en aardgasvrij wonen, kan de gemeente ook per wijk een aanpak optuigen. Dit heeft een aantal voordelen; huizen binnen een wijk lijken soms, technisch gezien, op elkaar vanwege dezelfde bouwmethoden en -periode, waardoor er veelal eenzelfde soort isolatiepakket nodig is. Ook is er binnen een wijk meer sociale cohesie, en trekken buren elkaar (bewust of onbewust) mee in zichtbare maatregelen (zon-op-dak). En een wijk leent zich goed om in omvang voor te bereiden op aardgasvrij wonen.
In de gemeente Leusden is in zes buurten een bottom-up buurtaanpak richting aardgasvrij een groot succes. Om andere gemeenten en participatieprofessionals op weg te helpen, zijn de opgedane ervaringen en lessen samengevat in een handreiking. In dit artikel vind je de belangrijkste punten en kun je de handreiking downloaden.
De uitvoer van de buurtaanpak richting aardgasvrij is door de gemeente Leusden belegd bij duurzaamheidscentrum De Groene Belevenis, een zelfstandige lokale stichting. We spreken met Henriëtte Former. Ze is ruim vier jaar actief als coördinator en onafhankelijk buurtbegeleider. Ook schreef ze samen met de gemeente de handreiking.
Een wijk aardgasvrij maken, is een proces is van jaren. Daarin kunnen vier verschillende fases worden onderscheiden: de oriëntatiefase, de ontwikkelfase, de realisatiefase en de gebruiksfase. Dit stappenplan voor gemeenten laat zien welke activiteiten bij welke fase horen, en verwijst naar handige tools en achtergrondinformatie.
>> Ga hier naar het Stappenplan voor de Wijkaanpak
Het beleid opstellen en plannen maken met de Transitievisie Warmte, dat lukt wel. Het probleem zit in de wijkaanpak. Het is nieuw voor een gemeente om de zorg te dragen voor een goed warmtealternatief voor haar bewoners. Gemeenten hebben hiervoor geen uitvoeringsorganisatie. En belangrijker nog is dat woningeigenaren de baas zijn in hun eigen woning. Voor hen is de noodzaak zich voor te bereiden op de afkoppeling van aardgas voor 2050 niet direct voelbaar. En zij zullen weerstand geven in het geval zij forse investering moeten doen.
In de 'Wijkaanpak in de praktijk' lees je over:
Wat is er nodig voor woningeigenaren en lokale warmte-initiatieven om over te gaan naar collectieve duurzame warmte?
Bewonersparticipatie bij de transitie naar aardgasvrije wijken is onmisbaar, met name tijdens de uitvoering. De gemeente heeft baat bij bewonersparticipatie. In het participatieschema vind je:
Over de spreker
Hans Bolscher is voorzitter van de RvC van Westpoort Warmte (waarvan gemeente Amsterdam en Vattenfall warmte beiden 50% eigenaar zijn), voorzitter van de RvC van Stadsverwarming Purmerend (waarvan de gemeente 100% eigenaar is), en voorzitter van Geothermie Nederland.
Download de bijbehorende presentatie hier:
Als gemeenteraadslid krijg je te maken met een aantal belangrijke besluiten voor de energietransitie. Het is cruciaal dat die besluiten gedragen zijn door de inwoners waarop ze invloed hebben. We reiken daarom een aantal checks aan waarmee u kunt toetsen of bewoners voldoende betrokken worden bij plannen. Zo kunt u met een gerust hart besluiten nemen.